Zahartzaroa
aho artean asko darabilkigun hitza da, baina komenigarria da
gogoratzea bi zahartzaro mota daudela (Varela eta Alonso, 2009):
lehen mailakoa edo intrintsekoa/fisiologikoa eta bigarren mailakoa
(estrintsekoa) den patologikoa.
Halaber,
zahartzaro eugerikoa dugula esaten da garrantzia handiegirik ematen
ez diogunean eta osasunez ondo gabiltzanean, eta patogerikoa, ordea,
beherakada sumatzen dugunean; bai fisikoki, bai mentalki.
Honen
harira dator usual
aging
eta succesful
aging
kontzeptuen erabilera, zeintzuk adinarekin bat datorren eta adin
beretsukoez oso gaindiz dagoen egoera fisikoari buruz hitz egiten
duten, hurrenez hurren.
Endekatze
prozesu hau 30 urterekin hasten da, eta heriotzararte jarraituko du,
erritmo eta modu ezberdinean. Intrintsekoa da, kaltegarria denez
peletereoa, progresiboa eta unibertsala, hau da, salbuespenik gabe
denok zahartzen gara (Varela eta Alonso, 2009)
Gure
gorputzaren endekatzea dakarren gertaera saihestezin hau azaltzeko
teoria ezberdinak daude, determinista
(geneek erabakitzen dute soilik), estokastikoa
(geneak + ingurua), ebolutiboa
(Darwinekin bat datorrena), integratzailea
(hainbat teoria uztartuz sortu dena), inmuno sistemaren ondorioa
(honen funtzionamendua zer nolakoa izan den) eta bizitza-estiloarena,
hain zuzen ere.
Bizi
itxaropena hamarreko batzuk dituen zenbaki bat den arren,
batezbesteko baten emaitza da, pertsona bakoitzak ezberdin irauten
duelarik. Ezberdintasun hau ez da ausaz eratzen, genetika %25ean eta
bizimoduak %75ean eragiten baitute, bien arteko emaitza den osasunak
bizitzaren luzapena erabakiz. Horregatik, funtsezkoa da Zahartzaro
Aktiboa deritzona aurrera eramatea, hau da, ohitura osasuntsuekin
batera mota askotako (fisikoa, kognitiboa eta soziala) ariketekin
batera gauzatutako bizimodua (Varela eta Alonso, 2009)
Bibliografia
VARELA
G y ALONSO E. Retos
de la nutrición el siglo XXI ante el envejecimiento
poblacional
[linean].
[Madrid]: Universidad CEU San Pablo, 2009. [Kontsulta: 2012-05-12].
http://www.institutotomaspascual.es/publicacionesactividad/ebook/Libro_Envejecimiento_sXXI/index.html
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina